Szachy

Szachy odgrywają istotną rolę w nabywaniu i kształtowaniu wielu umiejętności wykorzystywanych przez człowieka w ciągu całego życia. Rozpoczęcie nauki gry   w szachy już w przedszkolu wpływa wszechstronnie na rozwój dzieci.Dzieci uczące się grać w szachy dostrzegają w nich przede wszystkim rozrywkę, nie zdając sobie sprawy, że bawiąc się drewnianym wojskiem, uczą się i doskonalą swoje umysły. Grając w szachy, musimy przestrzegać pewnych określonych zasad i reguł. Każdy szachista musi więc wykazać się zdyscyplinowaniem ale i wyobraźnią. Biorąc pod uwagę powyższe, można okre­ślić, w jakich płaszczyznach szachy wpływają na rozwój psychiczny i intelektualny dziecka:

1. Rozwój zainteresowań – dziecko poznaje nową dyscyplinę, której istotą jest samodzielne, logiczne rozu­mowanie, łączące poszczególne elementy wiedzy        w jedną harmonijną całość.

2. Aktywność twórcza – specyfika gry w szachy wy­klucza odtwórcze traktowanie tego zagadnienia. Wszel­kie próby bezmyślnego naśladownictwa skazane są na niepowodzenie. Dziecko samo kreuje wydarzenia na sza­chownicy i ponosi za nie odpowiedzialność.

3. Rozwijanie pamięci i uwagi – główną umiejętnością w szachach jest zdolność zreasumowania każdej pozycji w spo­sób dynamiczny, w kategoriach najważniejszych jej elementów. Cała szachownica zostaje ukształtowana w przestrzenno-czasową postać, czyli wzorzec (RG. Zimbardo, F.L. Ruch: „Psy­chologia i życie”. Warszawa, 1997. s.198). Towarzyszy te­mu rozwój wyobraźni wzrokowej i koncentracji.

4. Myślenie logiczno-wyobrażeniowe – ludzie myślą czasami za pomocą wyobrażeń, które są obrazami psychicznymi rzeczywistych doznań zmysłowych (Tamże, s.196) i ten właśnie rodzaj myślenia gra szachowa rozwija najpełniej.

5. Rozwój pozytywnych sfer osobowości – szachy wykształcają poczucie obiektywizmu, uznawanie innych ludzi, uczą tolerancji i reakcji na niepowodzenia.

6. Konsekwencja i wytrwałość w działaniu – dzieci mające styczność z szachami, zupełnie inaczej podchodzą do porażek. Zazwyczaj ponownie starają się rozwiązać określony problem i czynią to aż do skutku, podczas gdy ich rówieśnicy bądź rezygnują z wykonania zadania, bądź też obniżają sobie skalę trudności.

7. Aspekty wychowawcze – można je rozpatrywać w kategoriach kary i nagrody. Czymże innym jak nie karą jest przegrana? W dodatku wymierzona natychmiast    i adekwatnie do czynu. To samo można powiedzieć o nagrodzie, jaką bez wątpienia jest dla młodego człowieka zwycięstwo, osiągnięte dzięki sile własnego umysłu.

Czymże są szachy? W naszym rozumieniu to nic innego, jak narzędzie stymulujące rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka, kształtujące jego osobowość i pozwalające na rozwój twórczego potencjału, który drzemie w każdym młodym człowieku.